آداب و رسومات نوروز در کهریزسنگ
مراسم چهارشنبه سوری
در قديم، چهارشنبه آخر سال، مراسم چارشنبه سوری برگزار می شد. مردم از روی کپه های آتشی که باچوب و شاخه درست کرده بودند می پريدند. با پرش می گفتند: سرخی تو از من، زردی من از تو!!(از ترقه و فشفشه های امروزی و خطرات آن همخبری نبود!)؛
سبزه اندازی
سبزه اندازی از ديگر کارها بود. از يک يا چند هفته مانده به آغاز سال نو و برای گذاشتن بر سر سفره هفت سين سبزه می انداختند. سبزه ها را با بذرهای مختلفی از جمله: گندم، ماشک،گاودانه، شاهی و باقلا درست می کردند.
پخت غذاهای محلی
از غذاهای محلی که برای سال تحويل می پختند “کوفته” بود. آنها اعتقاد داشتند اگر کوفته بپزند، اون سال، واسشون می کوبه و مياد!! موادتشکيل دهنده کوفته عبارتند از: گوشت، نخود، بلغور، برنج، فلفل، نمک، ادويه،سبزيجات معطر. سبزیجات معطر از جمله: مرزه، ترخون، نعنا به اضافه کشمش، زرشک يا برگه زردآلو. کوفته غذايی مقوی بوده و البته پختن آن هم، کار و وقت زيادی می گيرد. واسه همين میگفتند: او روز کو کوفته داشتيم اتاقی نروفته داشتيم!!! پختن کوفته، تجربه و مهارت زيادی می خواهد. نکته مهم آن است که موقع پخته شدن، کوفته ها گرد بمانند و اصطلاحاً وا نروند. نوعروسی که برای بار اول می خواسته کوفته بپزد و از خارسوی (مادر شوهر) خود هم حساب می برده، موقع درست کردن کوفته ها واسه اينکه وا نروند زير لب می گفته: خارسوم شمرده، دستم سپرده، سنگ! سنگ! سنگ!
مراسم شب عید
برنج مثل امروز به وفور يافت نمی شد. معمولاً به زحمت می شد آن را فقط برای شب عيد تهيه کرد. ضرب المثل: “اين عيد پلو؛ اون عيد پلو” معروف بودکه برنج را به صورت ساده يا برنج و ماش می پختند. خورشت ان هم خورشت کدو اربابی(کدو تنبل) بود. مردم عقيده داشتند در موقع تحويل سال، هرکس در حال انجام هر کاری باشد در کل طول سال آينده در حال انجام همان کار خواهدبود! لذا اگر کسی خواب بود، بيدارش می کردند و می کوشيدند در آن لحظه با وضو وتميز باشند، لباس نو پوشيده باشند (حداقل يک يقه نو)، آياتی از قرآن را تلاوت کنند. به ياد خدا و نعمت های بی پايانش باشند.
اعتقادات و باورها
به ايجاد گرما و داشتن گرما در هنگام سال تحويل عقيده زيادی داشتند. آن را نشانه گرمای کانون خانواده خود و همچنين فراوانی نعمت، برکت و روزی در طول سال آينده می دانستند. برای همين سعی می کردند کرسی شان گرم باشد. چای؛ قوری و کتری آنان کنار آتش منقل يا سماور گرم باشد. چراغ علاءالدين(آلادين)، اجاق، بخاری يا هر وسيله گرمازای ديگری که داشتند روشن می کردند. البته کوفته گرم هم روی آن آماده تناول و پذيرايی از مهمانان بود. حتی اگر به اندازه روشن کردن چند تکه چوب درون تنور خالی هم بود به اين رسم خود عمل می کردند.
خانه تکانی
خونه تکونی و نظافت منزل، از کارهای مهم زنان بود. با تلاش خود، خانه را قبل از سال تحويل کاملاً تميز و پاکيزه و مصفا به گل و سبزه می نمودند. تخم مرغ پختن و رنگ آميزی آن با رنگ ها و نقش های زيبا. بردن خانه تازه داماد (يا تازه عروس وداماد)، ديد و بازديد بزرگان فاميل؛ اقوام و آشنايان؛ عيدی دادن و عيدی گرفتن ازديگر رسم هاست.
شنبه اول سال
شنبه اول سال، آش رشته می پزند. آش پختن را نشانه باز شدن رشته کارها از هم و گشايش کارها می دانند. حتی در قديم، رشته آن را نيز خودشان تهيه میکردند. خمير آن را آماده کرده و موقع بريدن رشته ها، هر بار که کارد را می کشيدندبه اصطلاح، سر يک بدی را می بريدند. مثلاً می گفتند: سر دشمن رو بريديم! سربدبختی رو بريديم! سر فقر و نداری رو بريديم! و … ؛
عید اموات
يک روز قبل از عيد نوروز را”عيد اموات” می نامند. همه مردم شهر سر گلزار جمع می شوند. به قرآن خوانی و فاتحه خوانی برای رفتگان خويش می پردازند. منقل، زغال، قوری و کتری واسباب و اثاث چای آتيشی به همراه دارند. بصورت گروه گروه و فاميل به فاميل در طول گلزار بصورت متحدو منسجم قرار می گیرند. با حضور پيرمردانی زحمتکش و کشاورز با همان لباس های زيبای محلی، نمايشی از يکی از رسومات زيبا و نيکوی اين ديار دارد. اين يک گردهمايی بزرگ مردم شهر نيز هست. معمولاً در اين روز مسئولان شهرمطالب خود را به اطلاع مردم می رسانند. آنچه گفته شد بخشی از آداب و رسومات نوروز در کهریزسنگ می باشد.
از مطالب، نظرات و پيشنهادات شما درباره ميراث شهر استقبال می کنيم:
پيامک: 09368933099
Email:miraseniakan@yahoo.com
درحفظ ميراث فرهنگی، طبيعی و معنوی شهرمان بکوشيم.
مهندس محسن قاسمی