خانه های قديمی و تاريخی کهریزسنگ:
خانه های تاریخی و قدیمی کهریزسنگ یکی از جاذبه های کهریزسنگ بشمار می رود. این خانه ها با قدمت بيش از يکصد سال در بافت قديمی شهر، واقع در ضلع جنوبی خيابان امام (ره) قرار دارند. مجموعه خانه های قديمی که در زمانهای گذشته به لحاظ امنيتی با ديواری محصور گشته بود و اصطلاحاً آن را “قلعه کهريزسنگ”می گفتند. اين قلعه، دری بزرگ و محکم داشت. این درب شب ها بستنه می شد و صبح ها برای رفتن کشاورزان به مزارع خود که خارج قلعه قرار داشت آن را باز می کردند.
قلعه قدیمی کهریزسنگ
درون قلعه زیبا؛ برج های کبوترخانه، درختان کهنسال، حمام قديمی، ويراب، آسياب، مسجد جامع تاريخی، حسينيه اعظم با معماری زيبا و نقاشی های کم نظير وجود داشت. قلعه در واقع يکی از مکان های ديدنی بود که در گذشته علاقمندان و گردشگران را به سوی خود جذب می کرد. متاسفانه امروزه بخش های مهمی از اين قلعه زيبا و ديدنی از بين رفته است. اما هنوز هم جاذبه های ديدنی زيادی در آن به چشم می خورد که خانه های قدیمی و تاريخی کهریزسنگ يکی از آنهاست.
خانه های قدیمی و تاریخی
اين خانه های قدیمی و تاریخی کهریزسنگ با معماری زيبا و خيره کننده هر بيننده ای را به تحسين وا می دارد. خانه هايی بزرگ که مساحت آنها تا يک هزار متر مربع هم می رسد. با حوض آبی در وسط خانه و باغچه هايی پر از گل و گياه و درختانی همچون توت و انگور که خانه رابصورت باغی با صفا در می آورد. در اين خانه های خشت و گلی که اتاق های زيادی هم وجودداشت. بعضی اوقات چندين خانواده در کنار هم با صفا و صميميت زندگی می کردند. خانه هايی که با خشت و گل خام، با ديوارهايی قطور و اصطلاحاً بصورت طاق و چشمه ای ساخته شده بودند؛ به گونه ای بودکه در تابستان ها خنک و در زمستان ها گرم باشد.
خانه های قدیمی و تاریخی کهریزسنگ دارای قسمت های مختلفی همچون: دالان ورودی، حياط، حوض، باغچه، ايوان، اتاق، کته، طاقچه،رف، رف بالا رف، صندوق خونه، بالاخونه، چاه آب، مطبخ و انبار هستند. پنجره های مشبک چوبی با شيشه های کوچک رنگی که به “پنجره های ارسی” معروف است؛ زيبايی خاصی به اين خانه ها می دهد.
نور خورشيد که با گذشتن از اين شيشه های رنگی به رنگ های مختلف در می آيد. علاوه بر ايجاد محيطی آرامش بخش، حشرات را نيزفراری می دهد. درب چوبی ورودی اين خانه ها دارای دو کوبه است. یکی برای ورود زنان و مردان،به همراه گل ميخ های زيبا، قفل و کليد مخصوص و کولون بوده است. در دو طرف درب خانه ها هم دو سکو برای نشستن افراد وجود داشت.
در اينجا به معرفی چهار خانه در بافت تاريخی قلعه کهريزسنگ می پردازيم؛
خانه مرحوم حاج رضا امينی:
خانه تاریخی حاج رضا امینی بصورت دو طبقه می باشد. خانه متشکل از در ورودی، دالان و هشتی، حوضی در وسط می باشد. درختان سرسبز، معماری زيبای آن از وسژگس های شاخص ان است. مردم شهر، اين خانه را با عزاداری سيد و سالار شهيدان حضرت اباعبدالله الحسين (ع) می شناسند. ساليان است که در عاشورا و تاسوعا مراسم زنجير زنی، سينه زنی و روضه خوانی در آن برگزار می شود.
خانه مرحوم حاج عباس صالحی(عباس حج علی آقا):
خانه حاج عباس صالحی خانه ای با ديوارهای قطور و مرتفع است. این خانه دارای چاه آب، شومينه، زيرزمين می باشد. اتاق های خانه با درب های چوبی معروف به سه دری و پنجره های ارسی می باشد.
خانه مرحوم حاج شمسعلی شمسی:
اين خانه در مجاورت مسجد جامع قرار گرفته است. درخت عناب زيبا و کهنسالی در وسط آن است که قدمت اين درخت بالای يکصد سال بوده است. اکثر درختان عناب شهر از پاجوش های اين درخت می باشند. پس بايد آن را مادر درختان عناب شهر بناميم.
خانه مرحوم حاج قربان ابراهيمی (معروف به قربون رمضون)؛
مشخصه جالب اين خانه، سر در ورودی و کوچه مسقف و طاق دار آنست. در گذشته، کوچه ها و دالان های مسقف زيبای زيادی در شهرمان وجود داشته است. متاسفانه امروزه از بين رفته و تنها تعداد معدودی باقی مانده اند.
در پايان اميدوارم مسئولان محترم شهر، اهميت بيشتری به خانه های تاريخی بدهند. خانه های تاريخی می توانند به “موزه مردم شناسی شهر کهريزسنگ” تبدیل شوند. کارآیی آنها می تواند سبب حفظ هويت و تاريخ شهر، پل ارتباطی خوبی بين نسل جديد و نسل گذشته باشد.
مهندس محسن قاسمی Email:miraseniakan@yahoo.com 09368933099